Natural History

Ορανογραφία  
(Celestial Cartography)

Επιστημονικώς. Ουρανογραφία ορίζεται ο κλάδος της Αστρονομίας, που με την συνδρομή των μεθόδων της χαρτογραφίας, αποτυπώνει τις θέσεις των αστερισμών, των γαλαξιών και των άλλων αστρονομικών αντικειμένων του ουρανίου θόλου. Με άλλα λόγια, αντικείμενο της ουρανογραφίας αποτελεί η Χαρτογράφηση του Ουρανού. Όπως είναι έκδηλο, η λέξη γεννήθηκε από τα σπλάχνα της Μούσας Ουρανίας, της προστάτιδας του Ουρανού και της Αστρονομίας. Οι απαρχές αυτού του κλάδου ανάγονται στην αρχαία Ελλάδα και στον δικαίως αποκαλούμενο "πατέρα της Αστρονομίας" Ίππαρχο τον Ρόδιο (190-120 π.Χ.) ο οποίος κατέγραψε σε κατάλογο τα 1.022 ορατά τότε από την αιγυπτιακή Αλεξάνδρεια άστρα. Σε αυτό το υλικό στηρίχθηκαν οι μεταγενέστεροι αστρονόμοι για την εξερεύνηση και χαρτογραφική αποτύπωση των αστερισμών, που αποτέλεσε το σημαντικότερο βοήθημα στον επίγειο προσανατολισμό. H καλλιτεχνική εικονογράφηση των χαρτών του Ουρανού, συνδέεται άρρηκτα με την μυθολογική προέλευση των ονομασιών των αστερισμών, οι οποίοι απεικονίζονται με τις ανάλογες μορφές των θεών, των ζώων και γενικότερα των μύθων που αντιπροσωπεύουν.Τον γνωστότερο εικονογραφημένο κατάλογο άστρων συνιστά η Uranometria του Johann Bayer το 1603. Αυτού του τύπου οι καλλιτεχνικοί εικονογραφημένοι αστρικοί χάρτες θα αποτελέσουν αντικείμενο παρουσίασης της σελίδας. 



Χαρτογραφία
(Cartography)

Αποτελεί μια από τις αρχαιότερες δραστηριότητες του ανθρώπου καθώς η ανάγκη αναπαράστασης περιοχών και ο προσανατολισμός εντός των ορίων τους ήταν ζωτικής σημασίας για τον αρχαίο άνθρωπο. Αρχαίοι πρώιμοι χάρτες έχουν βρεθεί σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς: Βαβυλωνιακοί χάρτες που χρονολογούνται στα 900 π.Χ., Ελληνικοί χάρτες με γνωστότερο αυτόν του Αναξιμάνδρουστα 600 π.Χ., και η Οικουμένη (= ο τότε γνωστός δυτικός κόσμος) του Πτολεμαίου, αρχαίοι κινεζικοί χάρτες του 5ου αιώνα π.Χ. και ινδικοί χάρτες που εκτός από γεωγραφικές περιοχές περιλαμβάνουν απεικονίσεις αστερισμών και του Πολικού Αστέρα προς διευκόλυνση του προσανατολισμού. Από τον Ευρωπαϊκό Μεσαίωνα έχουν διασωθεί περίπου 1,100 Mappae Mundi (=Παγκόσμιοι Χάρτες) και η Εποχή των Ανακαλύψεων σε συνδυασμό με την εφεύρεση της μαγνητικής πυξίδας και του τηλεσκοπίου, την πρόοδο της ναυπηγικής αλλά και της τυπογραφίας οδήγησε στην μαζική παραγωγή πληρέστερων και ακριβέστερων χαρτών - υπήρχαν βεβαία ακόμα αρκετές αγεωγράφητες περιοχές τις οποίες ο χαρτογράφος γέμιζε με διακοσμητικά στοιχεία και εικονογραφήσεις, όπως ζώα, σκηνές από την καθημερινότητα διαφόρων λαών, ρομαντικές σκηνές, κ.α. Αυτού του τύπου οι καλλιτεχνικοί εικονογραφημένοι χάρτες θα αποτελέσουν αντικείμενο παρουσίασης της σελίδας.


Daniel Stoopendaal (1690)



Βοτανολογία-Zωολογία
(Botany-Zoology)

Όπως μαρτυρούν και οι λέξεις, η Βοτανολογία και η Ζωολογία, επιστημονικοί κλάδοι της Βιολογίας αφορούν στην επιστημονική μελέτη του φυτικού βασιλείου και του ζωικού βασιλείου αντίστοιχα, με αντικείμενο την έρευνα για την ανάπτυξη, την αναπαραγωγή, την φυσιολογία, την εξέλιξη των ειδών, την κατάταξη και ταξινόμηση τους σε γένη και οικεγένειες και οικολογική αλληλεπίδρασή τους με τα οικοσυστήματα και τον άνθρωπο. 
Οι απαρχές της βοτανικής ανατρέχουν στην αρχαία Ελλάδα και στον Θεόφραστο (372-285 π.Χ.), ο οποίος στα βιβλία του Περί φυτών ιστορία και Περί φυτών αιτιών, καταγράφει φυτά και βότανα της εποχής του και τις έρευνές του πάνω σ' αυτά. Στην συνέχεια ο ρωμαίος φαρμακολόγος Διοσκουρίδης (40-90 μ.Χ.) μελέτησε από νεαρή ηλικία τις ιδιότητες των φυτών και των βοτάνων και στο πολύτομο έργο του "Περί ύλης ιατρικής" καταγράφει εκατοντάδες φαρμακευτικές ουσίες οι περισσότερες προερχόμενες από φυτά, αλλά και σημαντικές πληφορορίες για την φυσιολογία και την ποικιλία των φυτών της εποχής του, θεωρούμενος ως συνεχιστής του μεγάλου επιστημονικού έργου του Θεόφραστου. 
Η εικονογράφηση των βοτανικών καταλόγων ξεκίνησε ήδη από την ρωμαϊκή εποχή ως βοηθητικός τρόπος αναγνώρισης και ταξινόμησης των φυτών καθώς οι διαφορετικές ονομασίες που διάφορα βότανα είχαν ανά περιοχές απόβαιναν μοιραίες στην παρασκευή φαρμάκων. To αρχαιότερο σωζόμενο εικονογραφημένο έργο βοτανικής χρονολογείται στα 512 μ.Χ. και αποτελεί αντίγραφο του "Περί ύλης ιατρικής" του Διοσκουρίδη κατά παραγγελία της κόρης του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Ολύβριου. 
Και η ζωολογία έχει τις ρίζες στην αρχαία ελληνική διανόηση, με πρωτοπόρο της έρευνας της φυσιολογίας των ζώων τον Αριστοτέλη (384-322 π.Χ.) και τις σημαντικότατες πραγματείες του "Περί ζώων ιστορίας, Περί ζώων πορείας, Περί ζώων κινήσεως, Περί ζώων γενέσεως". 
 H απεικόνιση ζώων στους ζωολογικούς καταλόγους ξεκινά περίπου τον Μεσαίωνα, ως απαραίτητο συμπλήρωμα της περιγραφής των ειδών και της ταξινόμησής τους. Η εποχή των ανακαλύψεων δίνει πλουσιότατο νέο υλικό προς μελέτη και καταγραφή με παράλληλη άνθιση της εικονογράφησής του. Ένα από τα κυριότερα εγχειρίδια στα οποία στηρίχθηκε η σύγχρονη βιολογία αποτελεί το Historia Animalium του Conrad Grenser (1516-1565), το οποίο περιέχει πολλές ζωηρές αναπαραστάσεις ζώων, αν και όχι απόλυτα ακριβείς. Μεγαλύτερη ακρίβεια στις απεικονίσεις αλλά και πλουσιότερες και περικτικότερες παρατηρήσεις στον τομέα της φυσιολογίας και της κατάταξης των ζωικών ειδών επιτεύχθηκε χάρη στην ευφυϊα του Κάρολου Δαρβίνου (1809-1882) και τα ταξίδια του με το Beagle. Στην ιστοσελίδα θα παρουσιαστούν καλλιτεχνικές απεικονίσεις τόσο του φυτικού όσο και του ζωικού κόσμου.

Αντίγραφο από έργο του Διοσκουρίδη
Εικονογραφήσεις από το Historia Animalium